У чацвер, 23 сакавіка, на паўднёвым усходзе Турцыі паміж 12:19 і 13:04 зноў зафіксавалі серыю падземных штуршкоў. Магнітуда самага магутнага складала 5,3 – перадае news.pn са спасылкай на агенцтва Anadolu.
Штуршкі зафіксавалі ў правінцыі Кахраманмараш.
Магнітуда асноўнага землятрусу дасягала 5,3, пасля яго адбыліся два афтэршокі магнітудай каля 4,0. Эпіцэнтр знаходзіўся на глыбіні каля 7 км.
Аб разбурэннях і пацярпелых пакуль не паведамляецца.
Адзначаецца, што землятрус істотна слабейшы за разбуральныя штуршкі 6 лютага, якія прывялі да гібелі больш як 52 000 чалавек у Турцыі і Сірыі. Тады магнітуда наймацнейшага землятрусу складала 7,7.
Турэцкія ўлады анансавалі маштабнае расследаванне і распачалі масавыя арышты забудоўшчыкаў і падрадчыкаў, чые будынкі не вытрымалі штуршкоў і цалкам разбурыліся.
Глусчанка Любоў Шапавалава перажыла землятрус у Турцыі і распавяла падрабязнасці трагедыі.
Ураджэнка Глуска ўжо чатыры гады жыве ў турэцкім Газіянтэпе. Любоў Шапавалава апынулася ў ліку трох беларусак, якіх першымі эвакуявалі на радзіму пасля землятрусу. Цяпер яна з дачкой знаходзіцца ў Глуску, а яе муж застаўся ў Турцыі дапамагаць землякам – піша газета “Радзіма”.
– Са сваякоў мужа ў першую ж гадзіну загінула сем чалавек. Вядома, вельмі страшна было тым, хто апынуўся пад заваламі, але страшна і перажыць вось гэта ўсё, што адбывалася. – распавядае Любоў – У нас і раней бывала, што трасе, але злёгку, нядоўга, секунд пяць… А тут усё доўжылася паўтары хвіліны. Тым больш пачалося ўсё, калі людзі спалі, у чатыры раніцы, 15-17 хвілін пятага. Ложак кідае, усё ўсюды стукае, люстры, шкло звіняць, паніка, цябе ўсяго трасе, ты не ведаеш, бегчы ці не бегчы, што наогул рабіць… Мы спрабуем уключыць святло, але не можам, таму што нас шпурляе направа-налева, наперад-назад… Мы схапілі дзіцяці, я думаю: ну вось-вось спыніцца, але ўсё горш і горш… Слава богу, мы ў рэшце рэшт спусціліся, я прыхапіла коўдру і падушку для дачкі, селі ў машыну. Але на самай справе і ў машыне не адчувалі сябе ў бяспецы: вакол вышынныя дамы, і яны маглі ў любую секунду абрынуцца.
Сям’я Любові Шапавалавай жыве ў ахоўваемым жылым комплексе (прыкладна 20 шматпавярховак, 20 віл, возера, кафэ, цырульня, трэнажорная зала і г. д.), які акружаны плотам. Комплекс размешчаны на ўскраіне горада, і з аднаго боку ад яго – вялікае поле. Менавіта туды вырашылі ехаць, каб схавацца ад стыхіі. Праўда, сітуацыя пагоршылася тым, што ў пачатку лютага ў Газіянтэпе выпаў снег. Падчас асноўных штуршкоў была моцная бура, з-за якой адключылася электрычнасць, і горад трэсла ў поўнай цемры.
– Два дні, груба кажучы, мы жылі ў машыне. – працягвае аповед Любоў Шапавалава – Але ў нас заканчваўся бензін і няма чым было грэцца, прытым што на вуліцы дзесьці -5, яшчэ пачаліся мокры снег і залева. Добра, мы паспелі заправіць машыну, хоць і адстаялі дзве гадзіны ў чарзе, а потым бензін некалькі сутак наогул не прадавалі. Слава богу, адкрылася мячэць, і мы пайшлі туды. У мячэці нас заспеў другі землятрус, і зноў было страшна. Праўда, там мы яго не адчулі, як у сябе ў кватэры на шостым паверсе, але кажуць, што гэты землятрус было яшчэ мацней, чым першы. Яшчэ суткі мы прабылі ў сяброў, у іх таксама шматпавярховы дом, але кватэра хаця б на першым паверсе.
Люба кажа, што іх жылы комплекс практычна не пацярпеў, так як знаходзіцца ў камяністым раёне, не на пяску: раней на гэтым месцы была скала, яе знеслі і пабудавалі дамы. Адразу пасля землятрусу ў Газіянтэпе і некаторых іншых правінцыях Турцыі з-за пагрозы выбухаў прыпынялі падачу прыроднага газу, былі перабоі з вадой. Цяпер усё наладжваецца.
Адышоўшы ад першага шоку, усе дні да ад’езду на радзіму Люба развозіла гуманітарную дапамогу пацярпелым. У такой сітуацыі шмат машын і валанцёраў не бывае, тлумачыць яна. Яе муж застаўся ў Турцыі, каб дапамагаць людзям.
З першага ж дня Любоў трымала сувязь з консульствам. Яе, як і іншых грамадзян Беларусі, эвакуявалі бортам Мінабароны. Без перажыванняў, вядома, не абышлося. Вылет прызначылі на поўнач, але напачатку самалёт не атрымаў дазволу на пасадку (аэрапорт у Газіянтэпе быў зачынены, усе рэйсы адменены) і прызямліўся ў 300 кіламетрах.
– Мы ўжо страцілі надзею, што нас забяруць. – успамінае Любоў – Добра, што я магла нешта спытаць, высветліць у супрацоўнікаў, так як больш-менш ведаю турэцкую, а дзве іншыя жанчыны, якія ляцелі са мной, увогуле мовы не ведалі.
Апынуўшыся нарэшце з дачкой унутры самалёта, яна не магла стрымаць слёз. Чатырохгадовая Зара цяпер ужо смяецца і спявае песенькі, але, калі здарыўся землятрус, вельмі спалохалася.
– Слава богу, яна не плакала, істэрыкі ў яе не было, але яна ўвесь час пыталася: “Мама, што гэта? Што гэта? Што гэта адбываецца?” – прыгадвае жанчына – Зара энергічнае дзіця, а тут суткі проста сядзела: усе сядзяць, і яна сядзіць.
Цяпер, калі дома ў Глуску і Люба, і яе сястра Вера, якая таксама жыве ў Турцыі, сям’я спакойная. Сёстры вернуцца ў Турцыю, калі ўсё супакоіцца.
Паявілася яшчэ адна версія геафізікаў наконт жахлівага землятрусаў ў Турцыі.
Рэзкае зніжэнне вільготнасці і свячэнне перад землятрусам у Турцыі нельга лічыць дакладнымі прадвеснікамі сейсмічнай падзеі – сцвярджае доктар фізіка-матэматычных навук, дырэктар Геафізічнай абсерваторыі «Барок» – філіяла Інстытута фізікі Зямлі Расійскай акадэміі навук Сяргей Анісімаў.
Тыдзень таму назад галоўны навуковы супрацоўнік Інстытута касмічных даследаванняў Расійскай акадэміі навук, доктар фізіка-матэматычных навук С. Пулінец распавёў РІА “Навіны” аб сваёй гіпотэзе, паводле якой “свячэнне выклікае ўзбуджэнне атмасферных газаў”. Акрамя таго, ён адзначыў, што такое свячэнне і рэзкае падзенне вільготнасці – прадвеснікі землятрусаў.
Свячэнні сапраўды часам назіраюцца ў некаторых абласцях атмасферы, у тым ліку і перад землятрусамі, але ключавое слова тут “часам”. Па іх складана нешта прадказаць, бо іх можа і не быць – кажа Сяргей Анісімаў.
І падкрэслівае: «Прагназаванне землятрусаў – складаная геафізічная задача, над якой працуюць навукоўцы з усяго свету. Толькі геафізічны маніторынг па сейсмічна актыўных шчылінах, а таксама бесперапынныя назіранні метэаралагічных характарыстык, аб’ёмнай актыўнасці радону, вышынных профіляў электрычных палёў, токаў і праводнасцяў могуць даць магчымасць для параўнання і дакладнага прагназавання».
Па дадзеных вучонага, свячэнне ў Турцыі было выклікана выкідам энергіі, але ў якім менавіта з геафізічных палёў – вызначыць складана.
«Напрыклад, у высокіх шыротах у зоне палярнага авала атмасферныя газы ўзбуджаюцца за кошт энергетычных часціц, якія рухаюцца з блізкага космасу па сілавых лініях геамагнітнага поля і на вышынях іёнасферы аддаюць сваю энергію на ўзбуджэнне атамаў. Далей атрымліваецца ззянне. Так адбываецца пры Паўночным ззянні. Калі мы кажам аб разломе, тое свячэнне выклікаў той ці іншы выгляд энергіі, якая паступіла на вышыні свячэння і ўзбудзіла атамы. Якая менавіта гэта была энергія, мы не ведаем, крыніцай сапраўды быў разлом. Напрыклад, бывае, што іёнасферы дасягае атмасферная гукавая хваля, мы яе не чуем, але яна аддае сваю энергію» – патлумачыў С. Анісімаў.
Па яго словах, рэзкае падзенне вільготнасці таксама не можа выступаць у ролі прадвесніка землятрусаў.
«Гэта нармальна, што вільготнасць можа мяняцца і падаць з 90 да 20% у некаторых рэгіёнах з прычыны змен надвор’я. Такія прагнастычныя недакладнасці вядуць да некаторых неспадзяванак. Калі я жыву ў катэджы, і ў мяне ёсць метэастанцыя, якая зафіксавала скачок адноснай вільготнасці, то я буду чакаць землятрусу, хоць падстаў для гэтага няма» – сказаў С. Анісімаў.
Эфектныя блакітныя ўспышкі, якія неаднаразова назіраліся ў паветры за секунды да землятрусаў у Турцыі, адбываюцца з-за наэлектрызаванасці атмасферы над месцам падземнага штуршка – лічаць навукоўцы.
Гэты прыродны феномен мог бы прадказваць новыя падземныя штуршкі – патлумачыў life.ru доктар фізіка-матэматычных навук галоўны навуковы супрацоўнік Інстытута касмічных даследаванняў Расійскай акадэміі навук С. Пулінец, паведамляе pogoda.mail.ru.
Нагадаем, што ў Турцыі і Сірыі, па апошніх дадзеных, колькасць загінуўшых у выніку разбуральных землятрусаў склала больш за 50 000: у Турцыі 44 218, у Сірыі – больш за 5 900. Пасля землятрусаў адбылося 9 136 афтэршокаў – гаворыцца ў паведамленні ўрадавага Упраўлення па надзвычайных сітуацыях Турцыі.
– У нармальных умовах атмасфернае электрычнае поле складае 100 вольт/метр. Яно генеруецца навальнічнай актыўнасцю на зямлі, распаўсюджваецца па ўсёй планеце. Паміж іёнасферай і зямлёй цячэ вельмі маленькі ток. А перад землятрусам напружанасць электрычнага поля можа быць і 1 кілавольт на метр, і 10 кілавольт, і 40 кілавольт. – кажа доктар фізіка-матэматычных навук С. Пулінец.
Паводле яго слоў, ёсць розныя версіі таго, як менавіта генеруецца гэтае электрычнае поле. Адна з іх – так званы п’езаэлектрычны эфект: калі ўзмацняецца механічны ціск у сярэдзіне цвёрдага матэрыялу, то гэта стварае ў ім электрычнае поле.
– Чым больш крышталічнага матэрыялу, напрыклад граніту, у літасферы, тым мацней генераванае электрычнае поле. І ў гэтым рэгіёне генеруецца электрычнае поле вялікай амплітуды. А калі гэтае поле дасягае велічыні, праўзыходнай прабойную напругу атмасферы, тое адбываецца разрад, сапраўды гэтак жа, як пры разрадзе маланкі. І максімальная напруга дасягаецца як раз перад самым землятрусам. – распавёў вучоны.
Самі ўспышкі адбываюцца ў атмасферы за імгненні да падземнага штуршка, але напружанне электрычнага поля пачынае назапашвацца значна раней, і яго можна вымяраць.
Існуюць датчыкі напружання электрычнага поля ў атмасферы, якія ўстанаўліваюцца ў спецыялізаваных навуковых арганізацыях. Калі б такое абсталяванне пастаянна працавала ў сейсманебяспечных рэгіёнах, гэта быў бы адзін з эфектыўных спосабаў адсочвання прадвеснікаў землятрусаў. На жаль, пакуль падобныя прадвеснікі часцей фіксуюць ужо “постфактум”, калі землятрус ужо пачаўся, паскардзіўся вучоны.
Незадоўга да новага землятрусу на мяжы Турцыі і Сірыі 21 лютага 2023 г. таксама назіраліся пэўныя «прадвеснікі», і было відаць, што пад зямлёй у гэтым рэгіёне працягваюцца актыўныя працэсы.
Аккеш Эльмасаглу – мэр горада Эрзін, вядомы ў Турцыі сваёй барацьбой з карупцыяй. Яго горад вытрымаў страшны землятрус, тады як у суседнія паселішчы ў руінах.
Адной з галоўных прычын пагібелі больш чым 40 тыс жыхароў Турцыі і Сірыі сталі масавыя парушэнні будаўнічых норм і будаўнічыя амністыі. А вось у горадзе, у якім мэр змагаўся з карупцыяй, выстаялі ўсе дамы. Яго імя і дзейнасць абмяркоўваюць вядучыя агенцтвы свету і ўсе газеты Турцыі.
Раён Эрзіна ў правінцыі Хатай знаходзіцца прыблізна ў 100 км ад эпіцэнтру першага самага страшнага ўдару землятрусу. Нягледзячы на тое, што горад з насельніцтвам 42 тыс. чалавек размешчаны адносна блізка ад раёна разбурэнняў, ён шчасліва ацалеў. Пра пацярпелых не паведамлялася, будынкам нанесены мінімальныя пашкоджанні, і ні адзін з іх не разваліўся.
Чаму Эрзін ацалеў?
Чаму ў суседніх гарадах, у Сірыі, якая знаходзіцца яшчэ далей ад эпіцэнтру землятрусу, мноства людзей загінула пад заваламі дамоў, а ў Эрзіне не? Безумоўна, геалагічныя ўмовы, асаблівасці грунтоў маглі сыграць сваю ролю. Эрзін стаіць на скалістым узвышшы, і гэтая асаблівасць магла абараніць горад ад катастрофы. Але не толькі яна.
Ёсць маса фотаздымкаў разбураных турэцкіх дамоў, вакол якіх стаяць ацалелыя дамы, у якіх і пасля землятрусу можна пражываць надалей. Як высветляецца, менавіта парушэнні будаўнічых норм і сталі галоўнай прычынай настолькі маштабных разбурэнняў у Турцыі.
Сам мэр горада Аккеш Эльмасаглу інтэр’вью ББС кажа, што прычын захаванасці яго горада можа быць многа, і геалогія таксама магла дапамагчы. Але ён падкрэслівае, што ў горадзе падрадчыкі былі мясцовымі жыхарамі, якія не кралі пры будаўніцтве, будавалі акуратна, дамы будаваліся не вышэй за 6 паверхаў і на адлегласці адзін ад аднаго.
Аккеш паведаміў прэсе: “Я не дазволіў незаконна пабудаваць ні адзіны будынак. Яны злаваліся, крытыкавалі, пагражалі… Але цяпер маё сумленне мяне не дратуе”.
У 2019 годзе Эльмасаглу выйграў выбары ад апазіцыйнай прэзідэнту Рэджэпу Эрдагану Рэспубліканскай народнай партыі. Увесь час мэр быў пад вельмі моцным ціскам з боку прадстаўнікоў будаўнічага бізнесу, але ён вырашыў гэты ціск вытрымаць. Мэр запэўніў, што не даваў дазволу на сумніўныя праекты нават сваім блізкім. Адным разам ён не адмяніў указ пра штраф і знос будынка, які быў незаконна пабудаваны яго сваяком.
Жыхары Эрзіна ўдзячны будаўнікам і мэру. Многія лічаць, што менавіта барацьба з карупцыяй выратавала іх жыццё.
Строгія стандарты бяспекі і іх невыкананне.
Строгія стандарты бяспекі ў Турцыі былі ўведзены пасля магутнага землятрусу ў 1999 годзе, калі загінула 17 тысяч чалавек. Пазней яны ўзмацняліся пасля стыхійных бедстваў, у апошні раз гэта было зроблена ў 2018 годзе. Згодна з апошнімі правіламі, будаўнікі ў сейсмічна небяспечных рэгіёнах павінны выкарыстоўваць бетон высокай якасці, які ўзмоцнены сталёвымі стрыжнямі. Калоны і бэлькі павінны эфектыўна паглынаць страсенне ад падземных удараў.
Аднак гэтыя правілы выконваюцца дрэнна. Турэцкі ўрад перыядычна выдае так званыя будаўнічыя амністыі. На самай справе, гэта законнае вызваленне ад выплаты штрафаў за будаўніцтва будынкаў без сертыфікатаў стандартаў бяспекі. У зонах, якія пацярпелі ад землятрусу на поўдні Турцыі, забудоўшчыкі атрымалі такія амністыі на 75 тысяч будынкаў.
У Турцыі расце незадаволенасць невыкананнем правілаў будаўніцтва, што і выклікала крах многіх будынкаў падчас нядаўняга землятрусу. Правільна пабудаваныя будынкі вытрымалі нават максімальную магутнасць штуршкоў.
Цяпер жа мэр горада Эрзіна стаў сапраўдным нацыянальным героем, адной з самых папулярных і тыражаваных у СМІ асоб у Турцыі. Відавочна, што гэта зменіць яго палітычную вагу і будзе мець значэнне ў далейшым развіцці ўнутранай сітуацыі ў краіне.
Па стану на 13 лютага колькасць загінуўшых у выніку землятрусу толькі ў Турцыі дасягнула 31 643 чалавек – паведамляюць СМІ. З улікам ахвяр у Сірыі – больш за 35 000. З пацярпелых рэгіёнаў Турцыі эвакуіраваны 158 165 чалавек.
Віцэ-прэзідэнт Турцыі Фуат Октай называў раней колькасць загінуўшых у Турцыі і Сірыі ў 28 192 чалавек, у тым ліку ў Турцыі – 24 617, – паведамляла 12 лютага CNN.
Па дадзеных валанцёрскай групы «Белыя каскі», агульная колькасць пацверджаных смерцяў у Сірыі складае 3 575.
Прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган назваў землятрус найбуйнейшым стыхійным бедствам для краіны з 1939 года. Тады землятрус забраў жыцці 17 500 чалавек. Зараз ужо амаль у 2 разы болей.
Нагадаем, што ў Турцыі ў выніку землятрусаў утварылася гіганцкая шчыліна 30 на 200 метраў.
Землятрус магнітудай 6,7–7,8 у Малай Азіі адносіцца да ліку аднаго з самых магутных.
За апошні час па колькасці ахвяр, землятрус у Турцыі саступае толькі Гаіцянскаму. На Гаіці 18 сакавіка 2010 года загінула 222 570 чалавек, атрымалі раненні 311 111, прапалі без вестак – 869.
У Турцыі 7 лютага адбыўся новы землятрус магнітудай 5,6 балаў. Пагроза цунамі на міжземнаморскім узбярэжжы пры гэтым адсутнічае.
Ахвярамі ўчорашняга стыхійнага бедства ў Турцыі сталі 3 381 чалавек, колькасць параненых 20 426, у Сірыі адпаведна загінула больш за 1300, паранена звыш 1 400. У Турцыі больш за 7 300 чалавек выратаваны з-пад завалаў у ходзе пошукава-выратавальных работ, якія працягваюцца ўжо больш за суткі – інфармуе БЕЛТА. Гэта не канчатковыя дадзеныя, паводле экспертаў канчатковая лічба ахвяр можа вырасці ў разы.
У сірыйскіх правінцыях Алепа, Ідліб, Латакія і Хама дзясяткі людзей пакуль застаюцца пад заваламі, бо выратавальным работам перашкаджае штармавое надвор’е і праліўны дождж. На поўначы краіны спынены чыгуначныя зносіны. Мясцовыя ўлады называюць сітуацыю, якая склалася ў краіне, гуманітарнай катастрофай.
Прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган назваў учорашні землятрус найбуйнейшым стыхійным бедствам для краіны з 1939 года. Тады землятрус забраў жыцці 17 500 чалавек. У Турцыі аб’яўлена агульнанацыянальная жалоба да 12 лютага.
Ратавальнікі шукаюць тых, хто выжыў пад абломкамі разбураных будынкаў у многіх гарадах у Турцыі і Сірыі.
Уранні 6 лютага магутны землятрус магнітудай 7,8 ускалыхнуў поўдзень Турцыі і поўнач Сірыі. Землятрус адчуваўся нават у егіпецкім Каіры, на тэрыторыі Ізраіля, у Грэцыі, Іраку, Румыніі і Грузіі – паведамляе The Times of Israel.
Разбураны дзясяткі будынкаў па ўсім рэгіёне. Па папярэдніх дадзеных больш за 360 чалавек загінулі і многія сотні параненыя. Чакаецца, што колькасць ахвяр узрасце.
Ратавальнікі і мясцовыя жыхары працягваюць пошукі тых, хто выжыў пад абломкамі разбураных будынкаў у некалькіх гарадах па абодва бакі мяжы, прабіраючыся праз нагрувашчванні металу і кавалкі бетону.
На дадзены момант ад землятрусу магнітудай 7,7 бала загінула як мінімум 912 чалавек, параненых каля 5385. Гэтыя лічбы істотна павялічацца пасля разбору ўсіх завалаў. На поўдні Турцыі не засталося неразбураных дамоў.
Абноўлена: Новы яшчэ больш магутны землятрус магнітудай 7,8 бала зафіксаваны ў цэнтральнай частцы Турцыі ў 13:24.
У Турцыі навукоўцы заклікаюць мясцовыя улады неадкладна праверыць плаціны рэгіёну на наяўнасць расколін, каб прадухіліць патэнцыйна катастрафічныя паводкі. У Ізраілі затрыманы рэйсы з аэрапорта Бэн-Гурыён у Стамбул.
Вашынгтон патрабуе ад Анкары не запраўляць і не абслугоўваць расійскія і беларускія самалёты амерыканскай вытворчасці. Адпачынак беларускіх турыстаў пад новай пагрозай спынення.
Турцыя застаецца адной з нешматлікіх краін на еўрапейскім кантыненце, дзе расійскія і беларускія авіякампаніі працягваюць лётаць. Але газета Wall Street Journal са спасылкай на свае крыніцы піша, што ЗША запатрабавалі ад Турцыі прытрымлівацца амерыканскіх санкцый, якія накладзены ў лютым 2020 года супраць расійскіх і беларускіх авіяперавозчыкаў. Ад туркаў патрабуюць спыніць пастаўкі запасных частак і паліва тым самалётам, якія выраблены ў ЗША.
Міністэрства гандлю ЗША афіцыйна пацвердзіла, што нядаўна папярэдзіла замежныя кампаніі авіагаліны пра неабходнасць выканання патрабаванняў амерыканскага экспартнага кантролю адносна расійскіх, беларускіх і іранскіх самалётаў.
Без тэхнічнага абслугоўвання самалётаў амерыканскай вытворчасці, найперш “Боінгаў”, наладжваць рэгулярныя палёты ў Турцыю вельмі праблематычна.
Вадохрышча, або Багаяўленне. Апошняе свята каляднага цыкла (з 7 па 19 студзеня).
“Святое Хрышчэнне – Калядам прашчэнне”. У гэты дзень, які гістарычна звязваюць з хрэсьбінамі Ісуса Хрыста, людзі асвячалі ваду.
Адно з самых старажытных святаў хрысціянскай Царквы, адносіцца да часоў апосталаў. Старажытная назва свята – “Епіфанія” – з’ява, або “Тэафанія” – Багаяўленне, таксама яго называлі “свята Свету”. Бо Бог прыходзіць у свет у гэты дзень, каб явіць свету Святло.
Само слова “хрысціць” на мове арыгінала азначае “апускаць” (грэц. βάπτιση – “апусканне ў ваду”).
У памяць аб тым, што Хрыстос сваім Вадохрышчам асвяціў ваду, напярэдадні свята вада асвячаецца ў храмах, у само свята Богаяўлення – у рэках або іншых месцах, дзе бяруць ваду. Для подступу да вады напярэдадні свята мужчыны выразаюць у лёдзе вялікую палонку ў выглядзе крыжа – Іардань, а сам ледзяны крыж усталёўваюць побач. Над ракой каля крыжа адбываецца абрад Іарданскага водаасвячэння. Вакол палонкі, святары і мясцовыя жыхары здзяйсняюць хрэсны ход, служаць малебен і, тым самым, асвячаюць ваду. Асвечаная вада лічыцца гаючай.
Лічыцца, што Вадохрышчанская вада змывае ўсе грахі, таму на Вадохрышча людзі тры разы з галавой апускаюцца ў ваду. Гэтак жа лічыцца, што ў вадохрышчанскую ноч вада прыходзіць у рух, як бы, у памяць аб Хрышчэнні Ісуса Хрыста. І сіла вады становіцца цудадзейнай. З боскай дапамогай вады – вылечваліся хворыя, ваду давалі піць дзецям. У старажытнасці народ верыў, што на Богаяўленне свеціць сонца, а ў вадохрышчанскую ноч адкрываецца неба, што сімвалізуе адкрытыя зносіны з Богам.
Дзень ратавальніка Беларусі (з 2000 года).
Палажэнне аб Міністэрстве па надзвычайных сітуацыях (МНС) было зацвероджана ў гэты дзень у 1999 годзе.
МНС створана ў 1994 годзе на базе атрада службы выратавання – Рэспубліканскага спецатрада па правядзенні першачарговых аварыйна-выратавальных работ, які бярэ пачатак з 1991 года.
МНС выконвае шырокі спектр работ – гэта ліквідацыя пажараў, наступстваў стыхійных бедстваў, аварый на сістэмах жызнезабеспячэння, ратаванне людзей на вадзе і іншае.
Беларуская служба выратавання сёння – гэта каля 1 000 баявых падраздзяленняў, на ўзбраенні якіх знаходзіцца больш за 6 000 адзінак тэхнікі.
Сёння ў структуры МНС функцыянуюць 17 спецыяльных службаў, у тым ліку службы пажаратушэння і аварыйна-выратавальных работ, хімічнай і радыяцыйнай бяспекі, інжынерных работ, вадалазная, медыцынская, выбухатэхнічная, авіяцыйная, пошукава-выратавальная, парашутна-дэсантная, пантонная і іншыя.
Дзень Магілёўскага географа.
У 1934 годзе адчынены кафедра фізічнай геаграфіі і геаграфічны факультэт Магілёўскага педінстытута.
Першым дэканам і загадчыкам кафедры стаў Даніла Васілеўскі.
На геаграфічным факультэце працавалі дактары навук, прафесары, знакамітыя ў свеце і Еўропе географы, падарожнікі Г. Шэнберг, П. Бардакоў, М. Баднарскі, М. Мікалаеў, М. Самбікін, А. Мядзведзеў, А. Гожаў, Б. Бажэнаў, І. Сілініч, Б. Нешатаеў, С. Сідор, Р. Дулаева, М. Звераў, М. Клюкін, Ю. Шчарбакоў, Б. Крубіч-Лебедзеў, М. Плоткін, планавалася і праца ў даваенны час Аркадзя Смоліча.
Праз 25 гадоў, у гэты ж дзень у 1959 годзе зарэгістраваны першы ў Беларусі абласны аддзел Беларускага геаграфічнага таварыства. Першым старшынёй стаў Мікалай Нешатаеў, вучоным сакратаром – Пятро Лярскі.
1630 год. Памёр Яўстах Валовіч.
Дзяржаўны і рэлігійны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, мецэнат і бібліяфіл. Вялікі пісар, падканцлер вялікі літоўскі, біскуп віленскі. Удзельнік пасольства Рэчы Паспалітай да Папы рымскага і іншых пасольстваў.
У час яго біскупства пабудавана 26 касцёлаў, галоўным чынам на тэрыторыі сучаснай Заходняй Беларусі.
Шчодры мецэнат. Спрыяў утварэнню ў складзе Віленскай акадэміі факультэтаў права і медыцыны. Заснаваў на ўласныя сродкі лякарню Святых Нікадзіма і Язафата ў Вільні.
Уладальнік каштоўнай асабістай бібліятэкі. Асобныя кнігі з яго збору захоўваюцца ў бібліятэках Віленскага ўніверсітэту, Акадэміі навук Літвы і іншых бібліятэках.
1656 год. Памёр Казімір Леў Сапега.
Вялікалітоўскі дзяржаўны і грамадскі дзеяч. Каралеўскі сакратар і пісар вялікі літоўскі, маршалак дворны літоўскі, падканцлер літоўскі, адміністратар Берасцейскай эканоміі.
Займаўся ўпарадкаваннем архіву Кароны. Удзельнічаў у заключэнні выгаднага для Рэчы Паспалітай Палянаўскага мірнага дагавора (1634).
Браў удзел у вайне з казакамі ва Украіне (1648-1653), заключэнні Збораўскага пагаднення, бітве пад Берастэчкам.
У вайну Расіі з Рэччу Паспалітай (1654-1667) выставіў уласны полк. Восенню 1655 года пад Берасцем каардынаваў баявыя дзеянні супраць маскоўскіх і шведскіх войскаў.
Дамогся ад караля прывілеяў на магдэбургскае права і кірмашы для сваіх мястэчак, у тым ліку для Бялынічаў.
1802 год. Нарадзіўся Міхал Урончанка.
Геадэзіст, картограф, усходазнаўца, кадравы разведчык, генерал-маёр, генерал-губернатар Тыфліса, першы падарожнік па Малой Азіі, аўтар паняцця меандраванне, літаратар, паліглот, першы перакладчык на рускую мову Т. Мура, У. Шэкспіра, Дж. Байрана, А Міцкевіча і іншых.
Адзін з 17 заснавальнікаў Рускага геаграфічнага таварыства. Старшыня Камітэта па адукацыі яўрэяў.
Яго імя значыцца на мемарыяльнай дошцы ў гонар найлепшых выпускнікоў Магілёўскай гімназіі.
Сябар А.Пушкіна, Н. Языкава, А. Міцкевіча.
Правёў топагеадэзічныя здымкі ў Бесарабіі, на Балканах, у Беларусі, Малой Азіі, на Каўказе, у Прычарнамор’і, Цэнтральнай Расіі, у Наварасійскім краі і Паволжы.
Памёр 26 лістапада 1855 г. у Харкаве.
Яго імя ўшанавана ў Балгарыі, Турцыі, Расіі, Беларусі (у Магілёве – толькі на дошцы гімназіі; пры гэтым няма ні бюста, ні помніка, ні вуліцы яго імя).
1862 год. Памёр Міхаіл Без-Карніловіч.
Беларускі тапограф і статыстык, гісторык, этнограф, краязнавец, генерал-маёр.Брат дзекабрыста Аляксандра Карніловіча.
Карніловіч стаў Без-Карніловічам у выніку бюракратычнай памылкі.
Праводзіў тапаграфічнае і ваенна-статыстычнае вывучэнне Мінскай, Віцебскай і іншых губерняў, Беластоцкай акругі. Збіраў звесткі аб беларускіх старажытнасцях.
Аўтар ваенна-статыстычнага агляду Віцебскай губерніі, кнігі «Гістарычныя звесткі пра выдатныя мясціны на Беларусі…» (1855).
Тэрыторыю Беларусі абмяжоўваў Віцебскай i Магілёўскай губернямі, астатнія землі называў Літвой. Беларусамі лічыў нашчадкаў крывічоў, гаварыў пра беларусаў як пра асобны народ.
Імкнуўся вывучаць гісторыю асобных гарадоў або мясцовасцей у непарыўнай сувязі з агульнадзяржаўнай і агульнаеўрапейскай гісторыяй.
1900 год. У Мінску нарадзіўся Віктар Баркоўскі.
Мовазнавец, прафесар, доктар філалагічных навук, акадэмік АН СССР, Берлінскай акадэміі навук, ганаровы доктар філасофіі ГДР, член-карэспандэнт Акадэміі навук і літаратуры ў Майнцы (ФРГ). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР.
Спецыяліст па гістарычным сінтаксісе рускай і беларускай моў, наўгародскіх берасцяных граматах, рускай дыялекталогіі.
З яго імем звязана развіццё даследаванняў у галіне параўнальна-гістарычнага сінтаксісу рускай і – шырэй – усходнеславянскіх моў. У гэтай галіне ён выступіў як даследчык, аўтар шырока вядомых прац, як арганізатар кірунку параўнальна-гістарычных даследаванняў усходнеславянскіх моў.
Пасля грамадзянскай вайны займаў пасады памочніка начальніка аддзела ўпраўлення вышэйшымі марскімі вучэбнымі ўстановамі, памочніка начальніка аддзела Штаба камандуючага марскімі сіламі РСФСР. Зяць акадэміка Яўхіма Карскага.
У 1930-1950 гады працаваў у шэрагу педінстытутаў і ўніверсітэтаў, у тым ліку, у першай палове 1930-х гадоў у Магілёўскім педінстытуце, дзе займаўся пытаннямі рэформы беларускага правапісу.
Аўтар прац па гісторыі вывучэння беларускай мовы, аналізу спадчыны Я. Карскага.
Памёр 26 студзеня 1982 года ў Маскве.
1910 год. Нарадзіўся Іван Ушакоў.
Беларускі тэатральны мастак. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Скончыў Віцебскі мастацкі тэхнікум. Працаваў у Беларускім тэатры імя Янкі Купалы, у тым ліку ў якасці галоўнага мастака.
У афармленні спектакляў шырока выкарыстоўваў выразныя сродкі жывапісу, сэнсавы і эмацыйны акцэнт рабіў на пейзажы. Стварыў дэкарацыі да спектакляў «Пагібель воўка» Э. Самуйлёнка, «Фландрыя» Э. Сарду, «Ірынка» К. Чорнага, «Хлопец з нашага горада» К. Сіманава.
Памёр 26 жніўня 1966 года.
1931 год. Нарадзілася Наталля Паплаўская.
Беларуская мастачка. Скончыла Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.
Працавала ў станковай, кніжнай графіцы, у тэхніцы акварэлі (цыкл «Помнікі гісторыі і культуры Беларусі»), літаграфіі (серыі «Палессе», «Героі беларускіх казак»), афорта, лінагравюры. Шмат працуе над афармленнем дзіцячай кнігі, школьных падручнікаў.
Яе работы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі, фондах Саюза Мастакоў, Міністэрства культуры Расіі, аб’яднанні «Цэнтральны дом мастака» у Маскве, мастацкім музеі г. Магілёва, галерэях Аполе і Варшавы, прыватных калекцыях Беларусі, Расіі і Еўропы.
1944 год. Загінуў Мікола Чарнецкі.
Беларускі публіцыст, педагог, палітычны дзеяч. Доктар філасофіі.
Актывіст Грамады беларускай моладзі ў Гродне, студэнцкіх арганізацый у Празе, Пражскім універсітэце, Беларускага (Крывіцкага) культурнага таварыства імя Ф. Скарыны, член пражскага бюро Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў.
У 1929-1944 гадах працаваў у Заходняй Беларусі: выкладчык беларускіх гімназій у Радашковічах і Клецку, сурэдактар віленскага часопіса «Золак», дырэктар школы ў в. Крынкі, кіраўніком асветы Крынкаўскага раёна пры Саветах.
Арыштаваны НКУС, уцёк з-пад арышту. Падчас вайны працаваў у Беларускім нацыянальным камітэце ў Беластоку.
Па-зверску забіты польскімі тэрарыстамі. Пахаваны на Праваслаўных могілках у Беластоку.
Настаўнікі Клецкай гімназіі. Другі злева – Мікалай Чарнецкі
1970 год. Пуск першага тралейбуса ў Магілёве.
Першыя тралейбусы паехалі па маршруце чыгуначны вакзал – завод імя Куйбышава.
Зараз у Магілёве працягласць тралейбусных ліній складае каля 81 км.
Плануецца будаўніцтва новых ліній, у тым ліку да мікрараёна “Спадарожнік”, у жылы раён “Казіміраўка”.
1972 год. Нарадзіўся Сяргей Міхалок.
Беларускі спявак, аўтар музыкі і тэкстаў, акцёр. У 1990-2014 гадах вакаліст і галоўны ідэолаг гурта “Ляпіс Трубяцкі”, з 2014 года — вакаліст гурта “Brutto”.
Супрацоўнічаў з тэатрам «Бамбукі», гуртом «Крамбамбуля», працаваў арт-дырэктарам ў клубе «Аддис-Абеба», разам з Аляксеем «Хацонам» Хацкевічам удзельнічаў у комік-дуэце «Саша і Сірожа», сузаснавальнік творчага аб’яднання «Дети солнца».
У 2011 годзе за смелыя выказванні ў адрас уладаў, за асуджэнне за разгон акцыі пратэсту 19 снежня 2010 года, «Ляпіс Трубяцкі» трапіў у «чорны спіс» творчых калектываў.
Жыве ва Украіне з 2014 года. Заслужаны артыст Украіны (2020).
На фоне ўварвання Расіі ва Украіну ў 2022 годзе, аднавіў дзейнасць у групе “Ляпіс Трубяцкі” і запусціў тур па Еўропе і Паўночнай Амерыцы ў падтрымку ўкраінскага боку.
1978 год.У Германіі выпушчаны апошні аўтамабмль “фольксваген-жук”,Volkswagen Käfer.
Ёнвыпускаўся з 1938 года. Гэта самы масавы аўтамабільу гісторыі. Усяго было выраблена 21 529 464 аўтамабіля. На зборачным канвееры аўтамабіль быў заменены мадэллю “Гольф”.
Зараз “Жукі” выпускаюць у Мексіцы і Бразіліі.
У 2021 годзе дызайн “Жука” без адпаведнага дазволу быў скапіяваны кітайскай кампаніяй “Great Wall” і прадстаўлены ў якасці ўласнага канцэпта кампактнага хэтчбэка.
